گوشی های مناسب عکاسی ( دیافراگم )

از زمان مجهز شدن گوشی‌های موبایل به دوربین، زمان نسبتاً زیادی گذشته است. از آن زمان تا کنون هرروز شاهد بالا رفتن کیفیت و افزایش قابلیت‌های این دوربین ها بوده ایم تا جایی که امروزه می‌توان دوربین موبایل را یک ابزار متداول عکاسی دانست. کمپانی‌های سازنده تلفن همراه نیز به خوبی از این مسئله آگاهند و می‌کوشند دوربین محصولات خود را به یکی از مزایای رقابتی تبدیل نمایند. رقابت بین تولیدکنندگان،کاربران را با عناوینی پر زرق و برق و اعداد و ارقامی متفاوت و گاه متناقض روبرو میکند که گاهی سردرگمی آنها را در پی دارد. اینجاست که این سوال پیش می آید که مهمترین فاکتورها در دوربین تلفن هوشمند چه مواردی هستند؟
ما تصمیم داریم تا در چند بخش به بررسی عوامل موثر در انتخاب گوشی هوشمند مناسب عکاسی بپردازیم و شما را با مهمترین ویژگی‌های دوربین موبایل از جمله گشودگی دیافراگم، میزان مگاپیکسل، واکنش شاتر، فوکوس خودکار، لرزشگیر اپتیکال و دیگر موارد آشنا کنیم. در بخش اول این مقاله، به بررسی دیافراگم دوربین خواهیم پرداخت.
تولیدکنندگان تلفن همراه برای معرفی دوربین دستگاه، علاوه بر میزان مگاپیسکل به مورد دیگری با عنوان ضریب F یا همان گشودگی دهانه لنز یا دریچه دیافراگم اشاره می کنند.
منظور از aperture یا دریچه دیافراگم، همان پره‌های دایره‌ای شکل است که پشت لنز تعبیه شده اند و به عبارت دیگر در دهانه ی لنز قرار دارند. اگر زمان فشار دادن دکمه شاتر، برای لحظاتی به داخل لنز نگاه کنید می‌توانید باز و بسته شدن این پره ها را به منظور ورود نور محیط از لنز و رسیدن آن به سنسور داخل دوربین مشاهده کنید.
دریچه دیافراگم دوربین‌ها دارای عملکردی بسیار شبیه به عنبیه و مردمک چشم است. دیافراگم‌هایی با دریچه‌ای عریضتر دارند، به سنسور این امکان را می‌دهند که نور بیشتری جذب کنند، دقیقاً چیزی که سنسور برای تولید تصاویر با کیفیت نیاز دارد.
اندازه دریچه دیافراگم لنز دوربین بوسیله ضریب F توصیف میشود و این ضریب در حقیقت همان عددی است که به میزان باز شدن دهانه‌ی لنز اشاره میکند. این عدد به شکل f/2.0 نمایش داده شده و با استفاده از تقسیم مقدار فاصله کانونی لنز به قطر دهانه دیافراگم محاسبه می‌شود. به این ترتیب ضریب F بیشتر، نشان دهندهکوچکتر بودن دهانه لنز است. بنابراین نور کمتری از آن عبور کرده و در نتیجه در کیفیت تصویر اخلال ایجاد خواهد کرد. به همین خاطر است که تولیدکنندگان تلاش می‌کنند تا میزان گشودگی دیافراگم دوربین محصولات خود را افزایش دهند. 

در مورد ضریب F دیافراگم باید بدانیم که به ازای هر واحد ضریب بیشتر، میزان گشودگی دریچه دیافراگم نیز نصف خواهد شد. در حقیقت این ضرایب استاندارد دیافراگم، بخشی از یک تصاعد هندسی است. ترتیب افزایش یافتن ضریب F دیافراگم را می‌توانید در شکل زیر مشاهده کنید:

میزان گشودگی دریچه دیافراگم علاوه بر تاثیر بر کیفیت عکس، بر نقطه فوکوس نیز موثر است.  هرچه میزان گشودگی دریچه دیافراگم بیشتر باشد، نقطه فوکس در عکس نیز کوچکتر خواهد بود.
انتخاب دوربینی با دیافراگم بزرگتر، ناحیه کم‌عمق‌تری برای فوکس کردن در اختیار شما می‌گذارد. برای مثال اگر می‌خواهید سوژه‌ای با جزییات و پس زمینه‌ای محو داشته باشید، می‌توانید با ضریب F1.8 عکس برداری کنید، اما اگر بخواهید پس زمینه تضویح شما واضح باشد ، بهتر است با دوربینی با ضریب F8 این کار را انجام دهید.
ضریب F با سرعت شاتر نیز ارتباط دارد، چرا که در صورت بالا بردن مقدار ضریب F (که به کوچکتر شدن میزان گشودگی دهانه لنز منجر می شود)، ثبت تصاویر واضح از سوژه های متحرک با سرعت بالای شاتر، ساده‌تر خواهد بود.
در دوربین‌های DSLR، مدل‌های بدون آیینه و مدل‌های کامپکت، اجازه تغییر تنظیمات دیافراگم به صورت حرفه ای به شما داده می‌شود، در حالی که در اکثر اسمارت‌فون‌ها چنین اجازه‌ای به شما داده نمی‌شود و دیافراگم دوربین‌هایشان دارای اندازه ثابتی است و مجبور خواهید بود با لنزهای عریض و سنسورهای کوچک، تصاویری با عمق میدان کم و زمینه محدود ثبت کنید.

ضریب F پس از اندازه سنسور، از مهمترین ویژگی‌هایی است که تاثیر زیادی در کیفیت عکاسی تلفن های هوشمند خواهد داشت، حتی بیشتر از مگاپیکسل و قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند لرزشگیر اپتیکال. مثلاً شرایط کم نور را در نظر بگیرید که نقطه ضعف دوربین اسمارت فون ها به شمار می‌رود، در این حالت هرچه میزان گشودگی دهانه لنز بیشتر (ضریب F کوچکتر باشد) و سرعت شاتر بالاتر باشد، تصاویری با کیفیت‌ بیشتر و نویز کمتر ثبت خواهند شد.
البته از تاثیر لرزشگیر اپتیکال یا همان OIS نیز نباید غافل شد، چرا که به وضوح بیشتر تصاویر در شرایط کم نور منجر خواهد شد. 
همانطور که پیش از این نیز بیان کردیم وجود لنز با زاویه عریض و سنسورهای کوچک در دوربین اسمارت‌فون‌ها، ویژگی هایی هستند که امکان ثبت تصاویر با عمق میدان کم و زمینه محو را دشوار می‌کند. اما بهتر است بدانید که حتی با همین اسمارت فون ها نیز می‌توانید از فاصله نزدیک از سوژه خود عکس بگیرید (عکسبرداری کلوزاپ) و تصویری با عمق میدان کم و زمینه محو به ثبت برسانید. هرچقدر ضریب F دیافراگم دوربین اسمارت فون عدد کوچکتری باشد انجام آن را ساده تر خواهد کرد. در نتیجه تصویری که از قهوه و میز صبحانه‌ی خود برای قرار دادن در اینستاگرام گرفته‌اید می‌تواند جلوه حرفه‌ای تری داشته و بیشتر مورد استقبال قرار بگیرد.
تا مدتی پیش ضریب F، 2.4 ضریب F مناسبی بین تلفن‌های هوشمند موجود در بازار به شمار می‌رفت، ولی در حال حاضر برای اینکه دوربین یک اسمارت‌فون، دوربینی مناسب محسوب شود، باید میزان گشودگی دریچه دیافراگم آن  رقمی بین F1.9 تا F1.7 باشد.
به طور مثال می‌توان به پرچمداران جدید امسال یعنی ال جی G5 با ضریب F1.8 ، سامسونگ Galaxy S7 Edge با ضریب F1.7 و Nexus 6P با ضریب F2.0 اشاره کرد. البته پرچمداران سال گذشته این شرکت‌ها با گذشت یک سال هنوز در میان مدل‌های کاملاً قابل قبول از این لحاظ قرار دارند.
در مورد خانواده اپل باید گفت که این شرکت در ساخت دوربین اسمارت‌فون‌هایش عملکرد چندان مناسبی ندارد. به طور مثال هر سه محصول آخر این شرکت یعنی Iphone 6S، 6S Plus و SE همگی از لنزهای نه چندان پرسرعت و با ضریب F2.2 بهره می‌برند و شرکت سازنده نقاط ضعف موجود در تصاویر را از طریق پردازش های ثانویه نرم افزاری رفع نموده تا وجود آن برای کاربر ملموس نباشد.

با توجه به مطالبی که تا اینجا بیان شد می‌توان نتیجه گرفت که میزان گشودگی دریچه دیافراگم لنز یا همان ضریب F دوربین، یکی از نکات مهم و تاثیرگذار در کیفیت دوربین گوشی‌های هوشمند می‌باشد و این ویژگی بیشتر از همه در هنگام عکاسی در شرایط نوری نامناسب خود را نشان خواهد داد. همچنین تاثیر لرزشگیر اپتیکال (OIS) را نیز نباید نادیده گرفت و تاثیر آن هنگام عکاسی با گوشی‌های مجهز به این قابلیت مانند Galaxy s7 و iPhone 6S Plus، کاملاً مشهود است.